Nöbetçi Eczaneler
Araştırmalar mikroplastiklerin kanser, kalp hastalığı ve demans gibi birçok hastalıkla bağlantılı olduğunu gösteriyor. Buna karşın bilim insanları uzun vadeli etkilerinin hala bir gizem olduğunu söylüyor.
Peki evinizde onlardan nasıl kaçınabilirsiniz? Uzmanlara sorduk…
TEMİZLİK YAPARKEN BUNLARA DİKKAT
Evinizin aralıklarında biriken tozlar bile, genişliği 5 mm’den küçük olan mikroplastik parçacıklar içerebilir. 2019’da bilim insanları, her saat başı yaklaşık 16 bit mikroplastikin solunum yollarımıza girdiğini tahmin ediyordu.
Kaçınılmaz olarak, bunların bir kısmı, fazlasıyla zaman geçirdiğimiz kendi evlerimizde maruz kalmaktan kaynaklanıyor. Yani teorik olarak, düzenli olarak süpürmek ve toz almak, daha fazla mikroplastik yutmanızı engellemeye yardımcı olabilir.
Ancak temizlik esnasında kullandığınız malzemelere dikkat edin çünkü farkında olmadan sorunu daha da kötü hale getiriyor olabilirsiniz. Araştırmalar, süngerler, mikrofiber bezler ve suni liflerden yapılmış mutfak fırçaları gibi temizlik malzemelerinin, siz onları kullandıkça mikroplastik saçtığını gösteriyor.
Uzmanlar bunun yerine pamuk ve keten gibi doğal liflerden yapılmış ürünlerin kullanılmasını öneriyor.
Birmingham Üniversitesi’nde ekohidroloji ve biyojeokimya uzmanı Profesör Stefan Krause, “Mümkün olduğunca az parçacık veya lif döken ürünler kullanmanın en önemli şey olduğunu düşünüyorum” diyor.
DOĞRAMA TAHTASI SEÇERKEN ÖZEN GÖSTERİN
Temizlenmesi kullanışlı ve kolay olmasına rağmen, plastik doğrama tahtanızı ahşap bir tahtayla değiştirmmeniz önerilir. Bunun nedeni, kesme tahtalarındaki kesme ve dilimleme işlemlerinden kaynaklanan derin oluklar ve çizgi izlerinin de gösterdiği gibi, mikroplastikleri sadece yemeğinizi doğrayarak yutuyor olabilirsiniz.
2023 yılında Amerikan Kimya Derneği tarafından yapılan bir araştırma, plastik doğrama tahtalarının insan gıdasındaki önemli bir mikroplastik kaynağı olduğunu ortaya çıkardı.
Bilim insanları, mutfak bıçağıyla defalarca vurulan plastik doğrama tahtalarından salınan küçük parçacıkları ölçtüler.
Beş kişinin havuç doğrarken plastik bir tahta ve diğer malzemeler üzerindeki doğrama şekillerini karşılaştırdılar. Elde edilen sonuçlara göre yiyecek hazırlama, her yıl ilgili kesme tahtasından 14 ila 71 milyon parça bir tür mikroplastik ve 79 milyon parça da diğerini üretebilir.
Profesör Krause, plastik doğrama tahtası kullanmanın, yiyeceklerinizdeki mikroplastiklere maruz kalma oranınızı artırabileceğini ve ahşap tahtaların ‘aşınma yoluyla daha az mikro plastik oluşumuna’ neden olacağını söylüyor.
YAPIŞMAZ TAVALARDAN KAÇININ
Yapışmaz tavalar kimyasalların tehlikelerle ilişkilendirilmiştir, ancak bu pişirme kapları aynı zamanda yemeğinize binlerce mikroplastik de salıyor olabilir. 2022’de yapılan bir araştırmaya göre, yapışmaz Teflon kaplı tavadaki küçük bir çizik bile 9.000’den fazla mikroplastik saçabilir. Avustralyalı araştırmacılar, günlük kullanımın neden olduğu bu tür görünmez çiziklerden kaç tane küçük parçacığın salındığını saymak için bir algoritma geliştirdi.
Araştırmacılar, bu algoritmayı kullanarak, tavadaki yapışmaz kaplamanın açılması durumunda, bir yemeğin pişirilmesi için gereken sürede 2,3 milyon kadar mikroskobik plastik parçasının açığa çıkabileceğini tahmin etti. Uzmanlara göre paslanmaz çelik, dökme demir veya seramik tencere ve tavalar kullanmak, mikroplastiklere daha fazla maruz kalmanın önlenmesinin en iyi yoludur.
DOĞAL LİFLERE YÖNELİN
Giydiğimiz kıyafetlerden minderlerimize, perdelerimize, halılarımıza ve hatta çocukların sevimli oyuncaklarına kadar evlerimizin çoğu plastik malzemelerle kaplıdır ve bu elyaflar toza ve evlerimizde soluduğumuz havaya karışabilir.
Plymouth Üniversitesi’nde çevre kirliliği konusunda uzman olan Profesör Fay Couceiro, aşırı yüksek mikroplastik konsantrasyonlarına maruz kalan kişilerde astım benzeri semptomlar, doku hasarı ve fibroz gelişebileceğini açıklıyor.
Bu tür kumaşların üretildiği endüstriyel ortam dışında bu toksik seviyelere ulaşma ihtimalinizin düşük olduğunu söylese de evinizde birkaç değişiklik yapmanın nefes aldığınız miktarı azaltacağını belirtti.
Profesör Couceiro, şunları söyledi: “Halılar, evlerde havadaki mikroplastik sayısının artmasıyla ilişkilendiriliyor; bu nedenle, plastik olmayan halılarla değiştirmek veya halıları kaldırmak, mikroplastik sayısını azaltabilir.”
Bunun sadece halılarla sınırlı olmadığını, koltuk kılıfları ve minderler gibi diğer ev mobilyalarının da doğal elyaflarla değiştirilebileceğini vurguladı.
Profesör Couceiro şunları ekledi: “Giysilerimizin çoğu aynı zamanda plastik, dolayısıyla polyester ve naylon giysilerden uzaklaşmak, temas ettiğiniz mikroplastiklerin sayısını da azaltacaktır. Bu değişiklikler soluduğunuz mikroplastik sayısını azaltmaya yardımcı olur.”